Dopalacze – problematyka prawna, kryminalistyczna i sanitarna
Dopalacze to nadal duży problem
Ponad 200 osób wzięło udział w zorganizowanej przez Wyższą Szkołę Prawa i Administracji konferencji na temat problematyki prawnej, kryminalistycznej i sanitarnej dopalaczy. Dyskusja, która odbyła się 29 maja 2013 r. była również inauguracją Podkarpackie Forum Kryminalistyki. Gościem specjalnym konferencji był prof. Andrzej Zoll, wykładowca WSPiA.
Otwierając konferencję dr Janusz Gajda, Dyrektor Kolegium Prawa WSPiA podkreślił wagę i znaczenie jej tematu. Zwrócił również uwagę na liczne wątpliwości związane ze stosowaniem przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w praktyce. Z kolei prof. Czesław P. Kłak, kierownik Zakładu Kryminalistyki i Kryminologii, w wystąpieniu otwierającym konferencję poruszył problem niejasnego charakteru prawnego dopalaczy, co nie służy walce z tym zagrożeniem.
Krótki wykład wprowadzający do dyskusji wygłosił prof. Andrzej Zoll, wykładowca WSPiA. W swoim wystąpieniu odniósł się do kwestii instrumentów prawnych służących zwalczaniu rozpowszechniania środków zastępczych, w tym dopalaczy. Zdaniem Profesora wynikająca z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii możliwość nałożenia administracyjnej kary pieniężnej na osobę wytwarzającą lub wprowadzającą do obrotu środek zastępczy, która w sensie dolegliwości i charakteru nie różni się niczym od grzywny, pozostaje w sprzeczności z Konstytucją. – Prawo musi być skuteczne i stwarzać odpowiednie możliwości reakcji na zachowania szkodliwe społecznie, ale nie może się to odbywać kosztem gwarancji konstytucyjnych – mówił prof. Andrzej Zoll.
W konferencji zorganizowanej w Wyższej Szkole Prawa i Administracji uczestniczyli m.in. mgr Anna Habało, Prokurator Apelacyjny w Rzeszowie (wykładowca WSPiA) oraz Prokurator Damian Mirecki, Naczelnik Wydziału Przestępczości Zorganizowanej Prokuratury Apelacyjnej w Rzeszowie.
W swoim wystąpieniu Prokurator Anna Habało przedstawiła uczestnikom konferencji zagrożenie związane z dopalaczami na Podkarpaciu w kontekście spraw prowadzonych przez prokuratury apelacji rzeszowskiej. Pani Prokurator szczegółowo omówiła przebieg postępowań, zasadność przyjmowanych w nich kwalifikacji prawnych, a także odniosła się do współpracy prokuratury z innymi organami państwowymi. Z kolei Prokurator Damian Marecki odniósł się do problematyki dowodowej związanej z zabezpieczaniem środków zastępczych, w tym dopalaczy. Jego zdaniem obecnie obowiązujące przepisy procedury karnej stwarzają odpowiednie możliwości do zatrzymywania i badania podejrzanych substancji czy produktów.
Podczas konferencji zaproszeni goście oraz wykładowcy WSPiA poruszali również tematy kar i środków karnych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii w kontekście granic penalizacji poszczególnych czynów oraz definicji środka zastępczego w polskim prawie w stosunku do dopalaczy. Uczestnicy dyskusji mogli również poznać kryminalistyczną problematykę dopalaczy i sposoby badania ich składu chemicznego.
Nasze prawo ma pewne wady
W czasie konferencji wykład wygłosił również prof. Czesław P. Kłak, kierownik Zakładu Kryminalistyki i Kryminologii w WSPiA. Przedstawił on problematykę związaną z kompetencjami Państwowej Inspekcji Sanitarnej w kontekście walki z dopalaczami. Zdaniem Profesora Kłaka obecny stan prawny stwarza – przy właściwej wykładni – odpowiednie możliwości reakcji w przypadku pojawienia się na rynku produktów stwarzających zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. – Nie znaczy to jednak, że nowelizacja ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z 8 października 2010 r. wolna jest od wad, które prowadzą do licznych wątpliwości w praktyce. W niejasny sposób uregulowano np. zatrzymanie produktu przez inspektora sanitarnego, w zasadzie nie określając trybu postępowania w tej kwestii – tłumaczył prof. Czesław Kłak. Wykładowca WSPiA dodał, że przepisy określające kompetencje organów administracji publicznej powinny być sformułowane w sposób jasny i jednoznaczny, tak aby nie było żadnych wątpliwości, co do ich zakresu.
Profesor Czesław Kłak zwrócił również uwagę na przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, które umożliwiają właściwemu inspektorowi sanitarnemu nałożeniu kary pieniężnej na osobę wytwarzającą lub wprowadzającą do obrotu środek zastępczy, co w jego ocenie jest niekonstytucyjne. – Niezgodność z Konstytucją polega na tym, że nakładana jest kara pieniężna, ale bez zachowania podstawowych zasad prawa i procesu karnego, a niewątpliwie ma ona charakter represyjny. Ponadto nie inspekcja sanitarna powinna nakładać takie kary, zaś odpowiedzialność za wprowadzanie lub wytwarzanie środków zastępczych powinna mieć charakter nie administracyjny, lecz karny – uważa prof. Czesław Kłak, kierownik Zakładu Kryminalistyki i Kryminologii w WSPiA.
Na zakończenie obrad referat wygłosił mgr Grzegorz Polański, psycholog z Centrum Medycznego Medyk w Rzeszowie, prezentując wystąpienie na temat mechanizmu powstawania uzależnień, w tym w kontekście używania dopalaczy.
Podkarpackiego Forum Kryminalistyki
Konferencja pt. „Dopalacze – problematyka prawna, kryminalistyczna i sanitarna” była częścią I Podkarpackiego Forum Kryminalistyki. Będą to cykliczne spotkania praktyków i teoretyków zajmujących się kryminalistyką i naukami penalnymi. W ten sposób Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Przemyśl-Rzeszów stanie się miejscem wymiany poglądów, doświadczeń i wiedzy specjalistów z różnych obszarów kryminalistyki. Jest to pierwsza na Podkarpaciu inicjatywa integrująca liczne grono ekspertów kryminalistyki oraz przedstawicieli innych profesji, zajmujących się problematyką zwalczania przestępczości ze środowiskiem akademickim.
Konferencje na temat Dopalaczy zorganizowała Katedra Prawa Karnego oraz Zakład Kryminalistyki i Kryminologii WSPiA oraz działające w uczelni Koło Naukowe Kryminalistyki i Kryminologii. W dyskusji uczestniczyli m.in. sędziowie, prokuratorzy, funkcjonariusze Policji oraz inspektorzy sanitarny, a także pracownicy naukowi oraz studenci Wyższej Szkoły Prawa i Administracji. Największą grupę słuchaczy stanowili jednak przedstawiciele Państwowej Inspekcji Sanitarnej z województwa Podkarpackiego.